وقتی خودرو ترمز می‌کند، دیسک ترمز و لنت ترمز مستقیما در کاهش سرعت یا توقف خودرو نقش دارند. اگر لنت ترمز کیفیت خوبی نداشته باشد، مستقیما بر عملکرد ترمز تاثیر می‌گذارد و موجب بروز حادثه می‌شود. لنت ترمز را از مواد مقاومی می‌سازند، اما هر ماده‌ای طبیعتا به‌مرور ساییده و فرسوده می‌شود که در این‌صورت باید تعویض شود.

تصویر ۱. لنت ترمز درون محفظه زردرنگ جای دارد که اصطلاحا به‌آن کالیپر می‌گویند.
 
خطرات استفاده از لنت ترمز تقلبی یا بی‌کیفیت
هیچ راننده‌ای خواهان لاستیک بی‌کیفیت نیست، زیرا می‌داند که تا چه حد خطرناک است. اهمیت لنت ترمز در ایمنی خودرو اگر بیش از آن نباشد، کمتر نیست. شاید در بازار، لنت ترمز بی‌کیفیت یا حتی تقلبی وجود داشته باشد، پس حتما به اصالت و کیفیت کالا توجه کنید زیرا استفاده از لنت ترمز بی‌کیفیت یا تقلبی، هم جان شما و خانواده‌تان و هم جان دیگران را به خطر می‌اندازد.

 
لنت ترمز غیراستاندارد و بی‌کیفیت خطرات متعددی دارد از جمله:

• در مواقع اضطراری که باید خودرو را سریعا متوقف کنید، دیر عمل می‌کند و موجب تصادف می‌شود
• ممکن است چرخ‌ها را قفل کند که در این‌صورت نمی‌توانید جهت‌ حرکت خودرو را کنترل کنید
• هنگام ترمز گرفتن صدا می‌دهد
• لنت ترمز بی‌کیفیت بر چرخانه‌ها (یا اصطلاحا روتورها) نیز تاثیر بدی می‌نهد و ممکن است موجب ترک خوردن یا حتی شکستن چرخانه شود
• لنت ترمز بی‌کیفیت به لاستیک‌ها نیز آسیب می‌رساند. اگر لنت ترمز، چرخانه یا محفظه صفحه ترمز (کالیپر) خراب یا خورده شود، ممکن است ترمزها را بساید و لاستیک‌ها را از حالت بالانس خارج کند که در این‌صورت لاستیک‌ها زودتر از حد معمول خراب می‌شوند.

تصویر ۲. برخی از اجزای مهم سامانه ترمز دیسکی خودرو
 
انتخاب لنت ترمز خوب و با کیفیت برای خودرو
چگونه می‌توان لنت ترمز خوب و باکیفیت انتخاب کرد؟ ابتدا باید توجه داشته باشید که لنت‌های ترمز امروزی بسیار متنوع هستند، طراحی همه آن‌ها یکسان نیست، هر کدام از مواد خاصی ساخته شده‌اند و کارایی، صدا، هزینه، ضمانت و قابلیت‌های متفاوتی دارند. عمر لنت ترمز نیز برای بسیاری از خریداران مهم است، زیرا در هزینه نگهداری خودرو نقش دارد.

قبل از این‌که لنت‌های ترمز کاملا ساییده و فرسوده شوند، باید آن‌ها ‌را عوض کنید. تعویض به‌موقع لنت ترمز از آسیب دیدن سایر اجزای ترمز مثل محفظه و دیسک ترمز نیز جلوگیری می‌کند. برای انتخاب لنت ترمز باکیفیت به چند نکته توجه کنید:

تصویر ۳. دیسک ترمز فرسوده و لنت ترمز متصل به آن: لنت ترمز نیز مثل هر قطعه و وسیله دیگری تدریجاً فرسوده و مستهلک می‌شود که در اینصورت باید تعویض شود.
 
شرایط رانندگی
شرایط و سبک رانندگی در انتخاب جنس لنت ترمز اهمیت دارد. برای خرید لنت‌های جدید باید به مواد به‌کاررفته در آن توجه کنید. باید بدانید که لنت ترمز شما چه فشاری را قرار است تحمل کند. بهترین لنت ترمز برای خودروی شما به انتظارات شما از آن بستگی دارد. خود لنت‌ها را از مواد متفاوتی می‌سازند که این مواد در اثر اصطکاک تدریجا ساییده می‌شوند. میزان سایش مواد لنت به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا ترمز ناگهانی و توقف‌های متوالی لنت ترمز را سریع‌تر می‌ساید. رانندگی در جاده‌های گل‌آلود و ناهموار نیز در تسریع خوردگی لنت ترمز موثر است.
 
حداکثر دمای قابل تحمل برای لنت ترمز
لنت ترمز خوب باید در هر آب‌وهوایی اعم از خشک، مرطوب، گرم یا سرد درست کار کند. حداکثر دمایی را که لنت ترمز می‌تواند تحمل کند مدنظر داشته باشید. هنگام رانندگی در شرایط عادی، دمای لنت ترمز معمولا از ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد فراتر نمی‌رود. اما در جاده‌ها یا شرایط جوّی نامساعد که ترمز بیش از حد معمول و با شدت بیشتری کار می‌کند، دمای لنت‌های ترمز ممکن است تا بیش از ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد نیز افزایش یابد.

واکنش اصطکاک به دما
رانندگان باید به میزان نیرویی که هنگام ترمزهای ناگهانی به پدال ترمز وارد می‌شود و تفاوت آن با مواقع عادی جهت دریافت پاسخ یکسان، توجه کنند.

عمر لنت ترمز
لنت ترمز نیز مثل هر وسیله دیگری بالاخره مستهلک و خراب می‌شود. آیا می‌دانید لنت ترمز معمولا چه‌اندازه عمر می‌کند؟ لنت‌های ترمز به‌طور میانگین برای تقریبا ۶۰.۰۰۰ کیلومتر رانندگی طراحی شده‌اند؛ عمر آن‌ها بسته به نوع‌شان بین ۳۰.۰۰۰ تا ۱۰۰.۰۰۰ کیلومتر متغیر است. عوامل متعددی بر عمر لنت ترمز تاثیر دارند که نحوه رانندگی و مواد به‌کار رفته در لنت از آن جمله‌اند. مثلا آهسته رانندگی کردن، عمر لنت ترمز را افزایش می‌دهد.

جنس لنت ترمز
شاید برخی رانندگان بپرسند که چه نوع لنت ترمزی برای خودروی‌شان بهتر است؟ در پاسخ باید گفت که به نوع خودرو و نوع کار و رانندگی‌تان بستگی دارد. آیا خودروی‌تان وانت است یا کامیون یا شاسی‌بلند؟ آیا معمولا بار خودروی‌تان سنگین است یا سبک؟ امروزه لنت‌های ترمز از نظر جنس معمولا ۳ نوع هستند:

• لنت ترمز سرامیکی
• لنت ترمز ارگانیک
• لنت ترمز نیمه فلزی

نحوه انتخاب لنت ترمز مناسب (سرامیکی، ارگانیک یا نیمه‌فلزی)
هر سه نوع لنت ترمز مذکور (ارگانیک، سرامیکی و نیمه‌فلزی) بادوام هستند و نه‌تنها برای رانندگی‌های عادی و روزمره بلکه برای رانندگی در شرایط نامعمول نیز مناسب هستند. شرکت‌های لنت‌ساز، در ساخت هر یک از این سه نوع لنت ترمز، مواد و فرآیندهای خاصی را به‌کار می‌گیرند. لذا کارایی و کاربرد آن‌ها نیز متفاوت است. هر یک از سه نوع لنت ترمز فوق‌الذکر، ویژگی‌ها، مزایا و معایب خود را دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

لنت ترمز سرامیکی
اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی چند خودروساز به‌کارگیری سرامیک در لنت ترمز را آغاز کردند. لنت ترمز سرامیکی عملکرد نرمی دارد و تقریبا بی‌صداست. لنت ترمز سرامیکی در مقایسه با لنت ارگانیک بادوام‌تر و مطمئن‌تر است، در برابر غبار و دمای بالا مقاوم‌تر و با رانندگی در شرایط مختلف سازگارتر است.

این نوع لنت به‌سبب برخورداری از مواد سرامیکی و مس حتی در دمای بالا نیز عملکرد خوبی دارد و سریعاً خودش را بازیابی می‌کند. ضمنا سرامیک صداها و لرزش‌هایی را که گوش انسان می‌شنودشان، جذب می‌کند و نتیجتاً صدایی از آن به گوش نمی‌رسد.

تصویر ۴. لنت ترمز سرامیکی
 
لنت ترمز ارگانیک
جنس اولین لنت ترمزها از پنبه نسوز بود. اما محققان چندی بعد دریافتند که این ماده احتمالا سرطان‌زا است. نتیجتاً خودروسازها لنت ترمز ارگانیک را جایگزین آن کردند. لنت ترمز ارگانیک از مواد ایمن‌تری مثل ترکیبات فیبر، ترکیبات کربن، لاستیک، شیشه یا فایبرگلاس ساخته می‌شود که بوسیله رزین به هم چسبانده می‌شوند. لنت ترمز ارگانیک سایش متوسطی دارد و گرمای شدیدی ایجاد نمی‌کند. درنتیجه، خودرو همیشه روان کار می‌کند و هنگام ترمز گرفتن صدای بلندی تولید نمی‌کند. بسیاری از شرکت‌های معتبر و پیشتاز تقریبا در بیش از ۵۰ درصد خودروهای جدیدشان از لنت ترمز ارگانیک بهره می‌برند. اما سایر خودروسازها همچنان از دیگر انواع لنت‌ها به‌ویژه از لنت ترمز نیمه‌فلزی بهره می‌برند.

لنت ترمز ارگانیک نیز معایبی دارد؛ از جمله این‌که نسبتا زود فرسوده می‌شود و لذا باید مرتبا تعویض شود. ضمنا این نوع لنت ترمز فقط در دماهای متوسط بهترین کارایی را داراست، اما وقتی هوا خیلی گرم یا خیلی سرد شود، یا ترمز خیلی قوی باشد و گرمای بسیاری تولید کند، کارایی لنت ترمز ارگانیک به‌طرز محسوسی کاهش می‌یابد.

تصویر ۵. لنت ترمز ارگانیک
 
لنت ترمز نیمه‌فلزی
حدود ۳۰ تا ۶۵ درصد وزن لنت ترمز نیمه‌فلزی را فلزات تشکیل می‌دهند و به‌همین سبب لنت ترمز نیمه‌فلزی را بدین نام می‌خوانند. در این نوع لنت ترمز فلزهای گوناگونی مثل مس، آهن یا فولاد به‌کار می‌رود. در باقی سطح سایشی لنت نیز از فیلترها و ترکیبات ویژه استفاده می‌شود. مواد دیگری نیز به‌کار می‌روند تا کارایی و دوام لنت ترمز نیمه‌فلزی افزایش یابد. لنت ترمزهای نیمه‌فلزی در صنعت خودروسازی بسیار رایج هستند و چندمنظوره‌ترین نوع لنت ترمز در بازار محسوب می‌شوند. این لنت ترمزها مسلما محدودیت‌های متعددی دارند اما بسیاری از مردم آن‌را بهترین گزینه می‌دانند. البته همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، انتخاب بهترین گزینه به نوع کاربرد لنت بستگی دارد.

تصویر ۶. لنت ترمز نیمه‌فلزی
 
آیا لنت ترمز سرامیکی از لنت ترمز نیمه‌فلزی بهتر است؟
پاسخ این پرسش، سخت است. پیش از سربرآوردن لنت‌های سرامیکی، لنت ترمزهای نیمه‌فلزی بهترین نوع لنت ترمز در بازار محسوب می‌شدند. با سربرآوردن فناوری جدید، لنت‌های نیمه‌فلزی تا حدی به حاشیه رفتند اما برخی خودروسازها هنوز هم معتقدند که لنت‌های ترمز نیمه‌فلزی می‌توانند با محصولات پیشرفته رقابت کنند.

با این‌که لنت‌های ترمز نیمه‌فلزی هنگام استفاده کمی سفت و پرصدا هستند، اما در برخی شرایط عملکرد بهتری دارند و باصرفه‌ترند.

لنت‌های سرامیکی نیز مزایای متعددی دارند اما پرهزینه‌ترند. ضمنا سرامیک نمی‌تواند به‌اندازه سایر مواد گرما را جذب کند. لذا هنگامی که ترمز می‌گیرید، گرما از لنت‌ها می‌گریزد و به دیگر بخش‌های سامانه ترمز منتقل می‌شود و اجزای مرتبط را نیز تدریجا مستهلک می‌کند. این نوع لنت‌ها برای رانندگی در هوای سرد یا در راه‌های ناهموار نیز گزینه چندان خوبی نیستند و بخصوص در سرما به‌اندازه لنت‌های نیمه‌فلزی خودرو را سریع متوقف نمی‌کنند.

اگر با خودروی‌تان مرتبا کارهای سخت انجام می‌دهید و مثلا در جاده‌های کوهستانی رانندگی می‌کنید، بهتر است از لنت ترمزهای مخصوص یا اصطلاحا پرمیوم (premium) استفاده کنید.

نکاتی برای خرید لنت ترمز
بدون لنت ترمز سالم و مناسب، هیچ خودرویی ایمن نیست. پس ضمن توجه به ویژگی‌های لنت ترمز، باید به عوامل دیگری نیز هنگام خرید توجه کنید:

• محصولات شرکت‌های معتبر را بخرید تا از کیفیت و اصالت لنت ترمز مطمئن شوید.
• به ضمانت‌نامه کالا توجه کنید؛ بسیاری از شرکت‌های سازنده یا فروشگاه‌ها برای لنت‌های ترمز ضمانت‌نامه دارند
• به گواهی‌نامه‌ها توجه کنید. دو نوع گواهی‌نامه معتبر برای لنت ترمز وجود دارد: یکی گواهی‌نامه تحلیل اثربخشی افتراقی یا D۳EA (مخفف Differential Effectiveness Analysis) و دیگری گواهی‌نامه ارزیابی اثربخشی ترمز BEEP (مخفف Brake Effectiveness Evaluation Procedures).

جمع‌بندی: انتخاب لنت ترمز مناسب برای خودرو
لنت ترمز نیز مثل لاستیک خودرو تدریجاً ساییده و مستهلک می‌شود. پس در صورت خرابی فورا باید عوض شود. لنت‌های ترمز معیوب خطرسازند. هنگام خرید لنت ترمز علاوه بر جنس مواد به‌کار رفته در لنت، به اصالت و اعتبار و ضمانت‌نامه آن نیز توجه کنید. ضمنا باید به ویژگی‌های مختلف لنت ترمز مثل عمر و کیفیت آن نیز توجه داشته باشید. لنت ترمز بی‌کیفیت یا معیوب هم برای خودرو مضر است (و ممکن است به چرخانه‌ها، کالیپرها و لاستیک‌های خودرو آسیب بزند) و هم ممکن است جان شما و دیگران را به خطر بیاندازد. پس، از لنت ترمز بی‌کیفیت، نامطمئن یا معیوب استفاده نکنید.